واچ مارکت | بازار فروش ساعت های اصیل در ایران
به نظر شما مهم‌ترین قطعه ساعت کدام است؟ برای پاسخ به این سوال نمی‌توان یک قطعه را به‌عنوان مهم‌ترین جزء ساعت معرفی کرد؛ زیرا در نبود حتی یک قطعه کوچک، عملکرد ساعت دچار اختلال می‌شود. ساعت مچی از تعدادی چرخ‌دنده، فنر و موارد دیگر تشکیل شده که هر کدام وظیفه خود را دارند و عملکرد آن‌ها زنجیروار به یکدیگر متصل است. آشنایی با این قطعات به شما کمک میکند تا در زمان خرابی ساعت، بتوانید با بررسی اجزای ساعت مچی، مشکل اصلی آن را پیدا کنید. حتی در صورت داشتن ابزار تعمیر ساعت و آشنایی کامل با اجزای داخلی ساعت مچی، می‌توانید به‌راحتی ساعت خود را تعمیر کرده و دیگر نیازی به مراجعه به تعمیرکار نیست. در ادامه با واچ مارکت همراه باشید تا به بررسی کامل قطعات ساعت از جمله اجزای موتور ساعت مچی بپردازیم.
موتور ساعت و انواع آن؛ قلب تپنده ساعت مچی
ساخت ساعت و توسعه موتورهای آن یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های بشر به شمار می‌رود. طی ارتقاهای متوالی و طراحی مدل‌های مختلف، موتور ساعت مچی به دو دسته مکانیکی و کوارتز تقسیم می‌شود. موتور ساعت یکی از مهم‌ترین مواردی است که هنگام خرید ساعت باید آن را بررسی و باتوجه‌به نیاز خود، موتور مناسبی را انتخاب کنید. هر یک از موتورها وابسته به نحوه کارکردشان در ساعت‌های مختلفی به کار می‌روند که در ادامه به بررسی انواع موتور ساعت مچی می‌پردازیم.
موتور مکانیکی؛ قدیمی‌ترین فناوری موتور ساعت مچی
برخلاف تصور عموم افراد، موتور مکانیکی از موتورهای کوارتز قدیمی‌تر است. موتورهای مکانیکی نیازی به باتری ندارند و چرخ‌دنده‌های بسیاری حرکت دائم آن‌ها را تشکیل می‌دهند. موتورهای مکانیکی به‌دلیل قیمت بالایی که دارند، معمولا در ساعت‌های لوکس و گران قیمت استفاده می‌شوند. در ادامه به بررسی انواع موتور ساعت می‌پردازیم:
- موتور کوکی: موتور کوکی و اتوماتیک هر دو زیرمجموعه موتور مکانیکی هستند و نسخه‌های تغییر یافته این موتور قدیمی ساعت به شمار می‌روند. موتورهای دستی که با نام موتور کوکی شناخته می‌شوند، باید طی فواصل زمانی مشخص با دست کوک شوند. با کوک ساعت به‌صورت دستی، موتور انرژی لازم برای فعالیت را به دست می‌آورد.
- موتور اتوماتیک: موتورهای خودکوک نیاز به باتری ندارند و با استفاده از حرکات دست انرژی موردنیاز خود را برای فعالیت تامین می‌کنند. در زمان دویدن یا تحرک بالا ساعت انرژی موردنیاز خود را جمع آوری کرده و تا زمان تخلیه شدن از انرژی جمع‌شده درون فنرها استفاده میکند.
موتورهای مکانیکی بیشتر در تولید ساعت مردانه به کار می‌روند و در نقطه مقابل، برای ساخت ساعت‌های زنانه موتور کوارتزی کاربرد دارد؛ زیرا موتورهای مکانیکی از وزن و حجم بالایی برخوردارند و برای تولید ساعت‌های ظریف زنانه مناسب نیستند. در برخی از مدل‌های ساعت اورینت موتور ساعت قابل دیدن است. به این نوع ساعت‌ها، ساعت اوپن هارت یا قلب‌باز گفته می‌شود.
موتور کوارتز؛ رایج‌ترین موتور مورداستفاده در ساعت مچی‌های زنانه
پرکاربردترین و محبوب‌ترین موتور ساعت مچی موتور کوارتز است. دقت بالاتر و قیمت پایین‌تر موتور کوارتز نسبت به موتورهای مکانیکی باعث شده است تا از این نوع موتور ساعت بیشتر در ساعت مچی استفاده شود. موتور کوارتز برای ساعت‌های مچی، اولین بار توسط شرکت ساعت‌سازی ژاپنی سیکو استفاده شد. این شرکت پس از مدتی حق انحصار موتور کوارتز را به ساعت‌‌سازی‌های دیگر در سراسر جهان فروخت.
موتور کوارتز با باتری کار میکند و برخلاف مدل‌های قبلی برای چرخیدن عقربهها نیاز به باتری دارد. کمپانی‌های ساعت‌سازی برای حفظ ظرافت و سبکی در طراحی ساعت زنانه به سراغ استفاده از موتور کوارتز می‌روند تا زیبایی و لطافت محصولات حفظ شود.
ریز تراشه‌های مهم و کوچک؛ فرستنده برق به اجزای ساعت مچی
ریز تراشه قطعه‌ای کوچک با جنس دی اکسید سیلیکون است که یک مدار میکروسکوپی روی آن حکاکی شده. طی فرایند ساخت ریزتراشه با استفاده از لیزر، مسیرهایی برای عبور جریان برق روی این قطعه کوچک حک می‌شود. نوساناتی که موتور کوارتز با انرژی باتری می‌سازد، به سمت یک ریز تراشه هدایت می‌شوند که مانند مدار تقسیم برق عمل میکند. نوسان شدید 100000 ارتعاش در ثانیه به تعداد کمتری نوسان قابل‌کنترل تجزیه شده و سپس در موتور ساعت به میزان یکسان منتشر می‌شود.
در واقع این تراشه نوسانات را می‌شمارد و بسته به میزان ارتعاش در ثانیه آن را به میزان مساوی تقسیم میکند. نوسانات دریافتی با فرمول 60 × 60 برای خواندن دقیقه و 60 × 60 × 60 برای خواندن ساعت کنترل می‌شوند که مستقیما روی حرکت عقربهها تاثیر دارد. سیکو برای اولین بار به صورت رسمی ریز تراشه را در ساعت سیکو 5 استفاده کرد که البته بعد از خلق موتور کوارتزی دومین قدم بزرگ این کمپانی به حساب می‌آید.
قطعه روتور و مکانیسم معکوس‌کننده در اجزای ساعت مچی دیجیتال
در موتورهای مکانیکی اتوماتیک که انرژی از طریق حرکات دست تامین می‌شود، قطعه‌ای به نام روتور وجود دارد. روتور نسبت به حرکات دست حساسیت دارد؛ یعنی با تکان خوردن دست، فنر داخلی ساعت مچی فشرده شده و انرژی در آن ذخیره می‌شود. با ذخیره انرژی در فنر، ساعت به‌صورت خودکار کوک می‌شود و فعالیت خود را ادامه می‌دهد.
سیستم مکانیسم معکوس‌کننده در بین دو قطعه روتور و چرخ‌دنده قرار می‌گیرد. معکوس‌کننده از دو چرخ‌دنده تشکیل شده است که دیسک بالایی و دیسک پایینی نام دارند. برای ایجاد اتصال بین دیسک‌ها از دو میله غیرفنری با جنس آلومینیوم استفاده شده که این میله‌ها دیسک‌ها را باتوجه‌به جهت چرخش لنگر آزاد می‌کنند. این دو قطعه در اجزای ساعت دیجیتال دیده نمی‌شود و بیشتر در موتورهای مکانیک وجود دارد. برای هر موتوری که در ساعت قرار دارد، یک روتور باید وجود داشته باشد. به همین خاطر در ساعت مچی سه موتوره 3 روتور به کار رفته است.
دکمه سردسته برای تنظیم ساعت به‌صورت دستی
دکمه سردسته که در کنار صفحه ساعت مچی قرار دارد، برای تنظیم ساعت به کار می‌رود. حتما با این قطعه آشنایی دارید و چندین بار از آن برای تنظیم زمان ساعت مچی خود استفاده کرده‌اید. در بسیاری از مدل‌های ساعت مانند ساعت سیکو اتومات دکمه سردسته وجود دارد. کارکرد سردسته بسیار ساده بوده و از یک کلید خارجی متصل به فنر داخلی تشکیل شده است. هنگامی که سردسته را به بیرون می‌کشید، فنر آزاد شده و می‌توانید عقربهها به‌راحتی بچرخانید. سپس با فشردن آن به سمت داخل، مجددا فنر فشرده می‌شود و عقربهها به حالت چرخش اتوماتیک برمی‌گردند.
در این مقاله تلاش کردیم در پاسخ به سوال «مهم‌ترین اجزای ساعت مچی کدام‌اند؟» تعدادی از قطعاتی ساعت مچی که نقش پررنگی در موتور ساعت دارند را معرفی کردیم. در موتورهای کوارتزی معمولا بیشتر خرابی‌ها به بخش باتری یا فرستنده برق مربوط می‌شود. درصورتی‌که موتورهای مکانیکی معمولا به دلیل کوک نشدن درست یا شکستن قطعات از کار می‌افتند. البته یکی از عواملی که باعث خرابی بی‌دلیل در انواع ساعت می‌شود، فیک بودن قطعات آن است. در زمان خرید ساعت مچی، حتما به مکانیکی یا کوارتزی بودن موتور ساعت دقت کنید و به سراغ فروشگاه‌های معتبر بروید.
شما چه مقدار با قطعات موتور ساعت آشنا هستید؟ تابه‌حال ساعت خود را تعمیر کرده‌اید؟ اگر قطعه دیگری را می‌شناسید، در بخش کامنت‌ها با ما و خوانندگان مجله واچ مارکت به اشتراک بگذارید.
